Aktualności

Jakie błędy żywieniowe są najczęściej popełniane przez młodzież i osoby dorosłe? Czy można powiedzieć, że Polacy odżywiają się zdrowo? Okazuje się, że większość z nas ma jeszcze nad czym pracować w kwestii prawidłowych nawyków żywieniowych. Od czego zacząć i o czym warto pamiętać? O tym mówi dietetyczka Katarzyna Zadka.

Czy Polacy odżywiają się zdrowo? Jak ocenia Pani nawyki żywieniowe polskich nastolatków i osób dorosłych?

Nawyki żywieniowe dorosłych i nastolatków w Polsce wciąż są niestety nie do końca zgodne z zasadami prawidłowo zbilansowanej diety. W codziennych jadłospisach można zauważyć niewystarczającą ilość przede wszystkim warzyw i owoców. Według badania zatytułowanego „Nawyki żywieniowe nastolatków”, przeprowadzonego na zlecenie firmy WINIARY w 2018 roku, tylko 9% nastolatków sięgało po warzywa 3 razy dziennie. W przypadku owoców 57% badanych nie jadło ich w ciągu dnia w ogóle. Dodatkowo, mimo rosnącej popularności dań na bazie roślin, wciąż za rzadko sięgamy po nasiona roślin strączkowych i orzechy, a także niezbyt często wybieramy produkty pełnoziarniste. U młodzieży spożycie produktów mlecznych też bywa często niewystarczające. A jakich elementów mamy za dużo w naszym menu? Cukru, soli i tłuszczu. Jednym słowem mamy jeszcze nad czym pracować w kwestii prawidłowych nawyków żywieniowych. Nie jest łatwo od razu wprowadzić radykalne zmiany, ale każdy krok bliżej do urozmaiconego i pełnowartościowego jadłospisu to pomoc dla naszego organizmu.

Jest Pani zaangażowana w program edukacyjny „Gotuj się na zmiany”, prowadzony przez WINIARY. W ramach akcji, uczniowie poznają dobre nawyki żywieniowe, odpowiedzialny styl życia w duchu zero waste. Co przygotowali dla uczestników organizatorzy w tym roku?

W dziewięciu dotychczasowych edycjach GSNZ udało się dotrzeć z treściami edukacyjnymi aż do miliona uczniów w całej Polsce! W tym roku, który jest szczególnym wyzwaniem dla szkół, chcemy pomóc nauczycielom, dostarczając im materiały, które można wykorzystać także w ramach zdalnego nauczania. Do programu może zgłosić się każda szkoła podstawowa. Program GSNZ to nie tylko dostęp do ciekawych materiałów, ale także atrakcyjne nagrody dla szkół. Wszystkie niezbędne informacje, w tym dokładna instrukcja rejestracji i regulamin są dostępne na stronie internetowej programu: https://www.gotujsienazmiany.pl/. Rejestracja rozpoczęła się już we wrześniu i będzie trwała przez cały program, aż do końca czerwca 2021 r.

W jaki sposób można zachęcić nastolatków do wprowadzenia zdrowych nawyków życia?

Nastolatków można zachęcić do wprowadzenia zbilansowanego jadłospisu, przede wszystkim dając im odpowiedni przykład i pokazując te nawyki w praktyce. Teorię znamy przecież wszyscy, ale z jej stosowaniem bywa już gorzej, jeśli nie wiemy, jak to robić w sposób łatwy i przyjemny. Czyli innymi słowy, np. zamiast opowiadać, jak ważne w diecie są warzywa i owoce, warto starać się pokazać, co smacznego i ciekawego można z nich przygotować. Mocno wierzę, że jeśli to, co jest wartościowe dla naszego organizmu, czy jak potocznie mówimy – zdrowe, będzie też smaczne, chętniej po to sięgniemy. Dlatego właśnie praktyczne podejście jest podstawą programu. I druga kwestia: dajmy sobie czas na zmianę. Nie od razu przebiegniemy maraton i nie od razu nasz jadłospis stanie się idealny. W istocie wystarczy, jeśli będzie bardzo dobry lub nawet dobry. To też chcemy pokazać młodym ludziom.

Jaką zaleca Pani dietę dla młodzieży w okresie dojrzewania?

Dieta, sposób żywienia czy jadłospis młodzieży w zależności, jakiego określenia użyjemy, powinny być zgodne z zaleceniami Piramidy Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży . Co to oznacza? Codzienne posiłki powinny być różnorodne i regularne. Nie może w nich zabraknąć warzyw, owoców, produktów zbożowych, w tym pełnoziarnistych, a także produktów mlecznych. Dodatkowo menu powinno zawierać chude mięso, jaja, nasiona roślin strączkowych oraz ryby. Ponadto uzupełnieniem powinien być dodatek produktów zawierających dobre tłuszcze, jak oleje roślinne (oliwa z oliwek, olej rzepakowy) i orzechy. Ważnym aspektem jest także wypijanie odpowiedniej ilości płynów, najlepiej w postaci wody. Ograniczeniu z kolei powinny podlegać przekąski słodkie i słone, produkty typu fast-food, a także napoje słodzone. Niestety często menu nastolatków odbiega od tego wzorca.
W programie „Gotuj się na zmiany” walczymy o poprawę nawyków, ponieważ odpowiedni sposób żywienia wpływa bezpośrednio na samopoczucie, zdrowie i wygląd, który jest szczególnie ważny dla młodych ludzi, którzy chcą się podobać sobie i innym. Ponadto dobre nawyki pomagają także zachować prawidłową masę ciała. Jest to szczególnie istotne teraz, kiedy możliwość ruchu poza domem jest okresowo ograniczona z powodu pandemii. Wspominając o ruchu, należy podkreślić, że wraz z odpowiednią dawką snu, ograniczaniem czasu przed monitorami i smartfonem, a także prawidłową higieną jamy ustnej stanowią one kluczowe elementy zdrowego stylu życia dzieci i młodzieży.

Jako dietetyk, co może Pani poradzić rodzicom dzieci, które stronią od jedzenia zdrowych produktów?

To bardzo trudne zadanie, bo jak wiemy ten piękny szkolny wiek to też czas buntu, więc na pewno nic na siłę ani poprzez przymus. Wtedy skutek odwrotny do zamierzonego gwarantowany. Na początek warto przyjrzeć się własnym nawykom, produktom, które kupujemy i trzymamy w szafkach, a także posiłkom, które pojawiają się lub są przygotowywane w domu. W tych ostatnich warto przemycać dobre i wartościowe składniki, zwłaszcza, że to głównie rodzice, a w szczególności mamy przygotowują nastolatkom posiłki. Można też pójść krok dalej i spróbować zaprosić nastolatkę lub nastolatka do kuchni. Wspólne gotowanie, inspirowanie się przepisami może nie tylko pomóc w poprawie nawyków żywieniowych, ale także nauczyć odpowiedzialności i dać szanse do rodzinnych rozmów.

Ponad jedna trzecia Polaków wyrzuca zakupioną żywność. Jak temu zaradzić?

O niemarnowaniu żywności warto myśleć już przed jej zakupem. Dlatego dobrym nawykiem jest wybieranie się na zakupy z listą, rozsądne podchodzenie do promocji, a ponadto sprawdzanie, w jakim czasie należy zużyć produkt, który kupujemy. W racjonalnym gospodarowaniu żywnością pomaga planowanie posiłków na cały tydzień, a także przechowywanie ich np. w lodówce w taki sposób, aby te o najkrótszej trwałości były w zasięgu wzroku. Ponadto warto nauczyć się, jak nadawać produktom drugie życie – lekko przywiędła papryka może przecież stać się elementem zapiekanki. To tylko kilka z działań, które można podjąć, by ograniczyć wyrzucanie żywności. I oczywiście nie zapominajmy o dzieleniu się z innymi, kiedy mamy więcej niż potrzebujemy.

Źródło: https://mazowieckie.naszemiasto.pl/tylko-9-nastolatkow-siega-po-warzywa-trzy-razy-dziennie/ar/c14-7969219